کشف یک دستبند با قدمت 40 هزار سال در سیبری نشان داد که علاقه انسان به زیورآلات یک ویژگی باستانی است. از دوره هخامنشیان این میل کهن ادامه داشته تا امروزه که در دستبندهای طلا و النگوهای خودش را نشان میدهد.
باستانشناسان در سال 2008 در سیبری به یک کشف مهم دست یافتند؛ یک دستبند سنگی با قدمت چهل هزار سال که تصور ما از تاریخ هنر را تغییر داد. این یافته نشان داد علاقه انسان به زینت، ریشهای بسیار کهنتر از باورهای ما دارد. این علاقه امروزه به صورت یک دستبند طلای زنانه جدید یا النگو که به دست شماست، دیده میشود. بیایید نگاهی به تاریخچه دستبند و النگو بیندازیم.
سیر تحول دستبند و النگو
داستان این زیورآلات از غار دنیسووا در کوههای آلتای سیبری شروع میشود؛ جایی که یک قطعه سنگ کلوریت سبز پیدا شد. قدمت چهل هزار ساله آن، استفاده از ابزارهای پیشرفته در آن دوران را نشان میدهد.
دستبند در مصر باستان
تمدنهای بزرگ باستانی مانند مصر، جایگاهی ویژه برای دستبند قائل بودند. این وسیله نمادی از قدرت بود و همچنین به عنوان طلسمی برای محافظت به کار میرفت. به همین دلیل، بسیاری از این زیورآلات در مقبره فرعونها همراه اجسادشان دفن میشدند.
ابزار جنگی تا زیور اشرافی در یونان و روم
در مقابل، در یونان و روم باستان دستبندها کارکردی کاملا متفاوت پیدا کردند. سربازان یونانی از دستبندهای چرمی برای محافظت از مچ دست خود در جنگ بهره میبردند. این ابزار نظامی به تدریج به یک زیورآلات برای مردان و زنان اشرافی تبدیل شد.
بررسی نمادها در فرهنگهای جهانی
با شروع قرون وسطی در اروپا، محبوبیت دستبند برای مدتی کاهش پیدا کرد؛ زیرا لباسهای آستین بلند فضای کمی برای نمایش زیورآلات روی مچ باقی میگذاشت. البته، با فرا رسیدن دوره رنسانس، هنر و مد دوباره شکوفا شدند و دستبندها دوباره محبوب شدند. در این دوره، طرحها پیچیدهتر و استفاده از سنگهای قیمتی در ساخت آنها بیشتر شد.

نماد دستبند در فرهنگ ها و باورهای جهانی
دستبندها در سراسر جهان بیشتر از یک وسیله تزئینی ساده هستند و معانی عمیقی دارند. هر فرهنگ، باورها و سنتهای خود را در این حلقههای زینتی جای داده است. از نمادهای تاهل در شرق گرفته تا طلسمهای محافظ در غرب، هر کدام داستان متفاوتی دارند.
النگو در هند نمادی از تاهل و خوشبختی
در فرهنگ هند، النگو برای یک زن متاهل نماد تاهل، خوشبختی و سعادت است. تعداد و جنس آنها اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، شکستن ناگهانی النگوهای شیشهای یک اتفاق بسیار نامبارک و نشانهای بد برای سلامت شوهرش به شمار میرود.
رنگهای النگوها در هند هر کدام معنای خاص خود را دارند؛ برای مثال، رنگ قرمز نماد انرژی و کامیابی است. در مقابل، رنگ سبز نشاندهنده باروری و خوششانسی برای خانواده است. صدای به هم خوردن این النگوها نیز حضور زن را در خانه اعلام میکند و بخشی از سنت است.
دستبند یشم در چین طلسم محافظت
در چین باستان، دستبند یشم هدیهای ارزشمند از والدین به فرزندان بود که آن را نماد محافظت در برابر بیماری و آسیبها میدانستند. مردم چین عمیقا باور داشتند این سنگ خاصیت درمانی دارد و برای سلامتی فرزندشان، آن را به آنها هدیه میدادند.
دستبند آزاباچی باور لاتین برای محافظت در برابر چشم زخم
در آمریکای لاتین، دستبند آزاباچی نمادی ریشهدار در باورهای مردمی است که برای محافظت نوزادان به کار میرود. این دستبند که معمولا از سنگ مرجان سیاه یا قرمز ساخته میشود، یک طلسم در برابر چشم زخم و نیروهای منفی به شمار میرود.
سنت مارتنیتسا دستبند برای خوشیمنی
سنت مارتنیتسا در بلغارستان، روشی برای استقبال از بهار و آرزوی خوشبختی است. در این رسم دیرینه، مردم دستبندی از نخ سفید و قرمز به دور مچ خود میبندند و باور دارند این کار برای آنها در طول سال جدید شانس و سلامتی میآورد.
دستبند دوستی چیست
در دوران معاصر، دستبندها معانی جدیدی پیدا کردهاند؛ برای مثال، دستبندهای دوستی نماد پیوند عاطفی هستند. این رسم در دهه هفتاد میلادی رواج یافت و هنوز هم در میان جوانان محبوب است. این دستبندها معمولا با دست بافته میشوند و به دوستان نزدیک هدیه داده میشوند.

بررسی انواع دستبند طلا و مواد سازنده در طول تاریخ
دستبندها در طول تاریخ به شکلها و سبکهای گوناگونی ساخته شدهاند و هر مدل، نام و ویژگیهای خاص خود را دارد. برای درک بهتر این تنوع، در این بخش به معرفی چند نمونه از مهمترین انواع آن میپردازیم.
النگو اولین فرم دستبند
یکی از قدیمیترین و شناختهشدهترین فرمها، النگو یا همان Bangle است. النگو یک حلقه محکم و سخت است که معمولا انعطافپذیری ندارد و از روی دست پوشیده میشود. جنس این زیورآلات از طلا، شیشه، چوب و حتی پلاستیک ساخته میشود.
دستبند زنجیری
نوع دیگر دستبند طلا، دستبندهای زنجیری هستند؛ که همیشه محبوب بودهاند. این دستبندها از اتصال حلقههای کوچک فلزی به یکدیگر ساخته میشوند. بافتهای گوناگون زنجیر، تنوع زیادی به این سبک بخشیده و آن را برای هر سلیقهای مناسب کرده است.
دستبند افسون
دستبند افسون به شما اجازه میدهد تا این دستبند را با استایل خود شخصی سازی کنید. این مدل یک زنجیر پایه دارد که به آن آویزهایی کوچک و نمادین متصل میشود. هر آویز یا افسون میتواند نمادی از یک خاطره، علاقه یا یک رویداد مهم در زندگی فرد باشد.
دستبند تنیس
دستبند تنیس نام خود را از یک رویداد ورزشی گرفته است. در جریان یک مسابقه تنیس در سال 1978، دستبند الماس کریس اورت، قهرمان تنیس، از دستش باز شد. او بازی را متوقف کرد تا آن را پیدا کند و از آن زمان این مدل معروف شد.
سیر تحول مواد سازنده دستبندها
مواد اولیه ساخت دستبند در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده است. انسانهای اولیه از علف، چوب و استخوان برای ساخت اولین نمونهها استفاده میکردند. با شروع عصر فلز، مس و برنز جایگزین این مواد شدند و زیورآلات دوام بیشتری پیدا کردند.
طلا و نقره به تدریج به فلزات اصلی برای ساخت دستبندهای ارزشمند تبدیل شدند. این فلزات به دلیل زیبایی و کمیاب بودن، همیشه نمادی از ثروت بودهاند. امروزه نیز طلا و نقره بیشترین محبوبیت را در میان مردم جهان دارند.
در قرن بیستم، با پیشرفت فناوری، مواد جدیدی مانند پلاستیک و فولاد ضد زنگ وارد صنعت جواهرسازی شدند. این مواد به طراحان اجازه دادند تا مدلهای خلاقانه و مقرونبهصرفهتری تولید کنند. دسترسی به زیورآلات برای عموم مردم با این تحول آسانتر از همیشه شد.

النگو در ایران باستان و جایگاه آن در فرهنگ ایرانی
در دوران هخامنشیان، بازوبندها و دستبندهای طلایی بخشی مهم از پوشش اشراف بودند. گنجینه آمودریا یکی از همین نمونههای بینظیر از هنر آن دوران است. طرحهای بهکاررفته در زیورآلات ایرانی اغلب از طبیعت و حیوانات الهام گرفته شده است.
طرح سرشیر یکی از معروفترین نمادهایی است که روی دستبندهای باستانی دیده میشود. هنرمندان آن زمان با ظرافت زیاد، این نماد قدرت را روی فلزات گرانبها حکاکی میکردند. استفاده از سنگهای قیمتی مانند فیروزه و لاجورد، ویژگی دیگر النگو در ایران باستان بود. این سنگها نه تنها زیبایی زیورآلات را افزایش میدادند؛ بلکه دارای ارزش معنوی بودند.
هر سنگ نماد خاصی داشت و با باورهای فرهنگی مردم گره خورده بود. النگو هنوز هم یکی از هدایای اصلی در مراسم عروسی است و نمادی از خوشبختی محسوب میشود. همچنین در ادبیات کلاسیک فارسی نیز به دستبند با نامهای یاره و ابرنجن اشاره شده است. شاعران بزرگ از این کلمات برای توصیف زیبایی معشوق استفاده میکردند.
کلام آخر ما با شما
از اولین حلقههای سنگی تا مدلهای امروزی، کارکرد اصلی دستبند تغییری نکرده است؛ این وسیله همیشه چیزی مهم را مشخص میکند. این نشانگر گاهی جایگاه اجتماعی بوده، گاهی یک باور و امروز، اغلب بیانگر سلیقه و هویت شخصی ماست. این شی ساده، ابزاری برای معرفی شخصیت درونی ماست.
سوالات متداول
قدیمیترین دستبند کشف شده جهان کجاست و چه قدمتی دارد؟
قدیمیترین دستبند در غار دنیسووا در سیبری روسیه کشف شده است و قدمت آن حدود 40 هزار سال تخمین زده میشود
تفاوت اصلی دستبند و النگو چیست؟
النگو معمولا یک حلقه، دایرهای و غیرقابل انعطاف است که از روی دست پوشیده میشود؛ ولی دستبند میتواند انعطافپذیر، زنجیری یا بندی باشد و با قفل بسته شود.
